دعای افتتاح
| اطلاعات دعا و زیارت | |
|---|---|
| موضوع | خداشناسی • خوف و رجاء |
| مأثور/غیرمأثور | مأثور |
| صادره از | امام زمان(عج) |
| راوی | محمد بن عثمان عمری |
| منابع شیعی | مصباح المتهجد • اقبال الاعمال • مصباح کفعمی • البلد الامین • زاد المعاد • مفاتیح الجنان |
| تک‌نگاری‌ها | ترجمه و شرح دعای افتتاح (محمدرضا مهدوی کنی) • بیان حقیقت در شرح دعای افتتاح (احمد زمردیان) • تأملات فی دعاء الافتتاح (محمدتقی مدرسی) • درس‌هایی از دعای افتتاح (عبدالحسین طالعی) |
| زمان | شب‌های ماه رمضان |
| دعاها و زیارات مشهور | |
| دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین | |
دعای افتتاح از دعاهای شب‌های ماه رمضان که محمد بن عثمان از نایبان خاص امام زمان (عج) آن را نقل کرده است. دعای افتتاح شامل مطالبی درباره خداشناسی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت، حکمت تأخیر استجابت دعا و ارزش مناجات با خدا است. بند آخر این دعا به اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی(عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه شیعیان در قبال آن پرداخته است.
شروح متعددی بر دعای افتتاح نوشته شده که از جمله می‌توان به ترجمه و شرح دعای افتتاح از محمدرضا مهدوی کنی اشاره کرد.
خواندن این دعا در هر شب ماه رمضان، باعث استغفار ملائکه برای قاری آن می‌شود.
سند و زمان قرائت
دعای افتتاح را شیخ طوسی در مصباح المتهجد، سید بن طاووس در اقبال الاعمال، کفعمی در مصباح و البلد الامین، مجلسی در زاد المعاد و شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، نقل کرده‌اند. به گفته علامه مجلسی در کتاب زاد المعاد به سند معتبر، از حضرت امام زمان(عج) منقول است که به شیعیان نوشتند که در هر شب ماه رمضان دعای افتتاح را بخوانند.
بنابر منابع، راوی دعای افتتاح محمد بن عثمان عمری، از نایبان امام زمان (عج) است. به گفته مهدوی کنی در شرح دعای افتتاح، گرچه این دعا به حسب ظاهر از امام معصوم(ع) نقل نشده؛ اما با توجه به اینکه محمد بن عثمان عمری از نواب اربعه، به خواندن این دعا مداومت داشته و نیز با توجه به مضامین عالیه دعا و اعتماد سید بن طاووس، می‌توان مطمئن بود که این دعا از ناحیه امام زمان(عج) و یا از سایر معصومان(ع) به دست وی رسیده است.
سبب نام‌گذاری
شروع دعا با حمد و ثنای الهی با این عبارت «اَللّهُمَّ اِنّی اَفْتَتِحُ الثَّنآءَ بِحَمْدِکَ: بار خدایا من ثنای تو را با حمدت آغاز می‌کنم» دلیل نام‌گذاری این دعا به نام «افتتاح» است.
فرازی از دعای افتتاح:
«اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیک فِی دَوْلَةٍ کرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَی طَاعَتِک وَ الْقَادَةِ إِلَی سَبِیلِک وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کرَامَةَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ.»
ابن طاووس، اقبال الاعمال، ص ۳۲۴.
مضامین و نکات
- دعای افتتاح با حمد و ستایش الهی شروع می‌شود و سپس به انتخاب راه صحیح و تأیید الهی، رحمت و غضب حکیمانه الهی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت منتّی الهی بر بنده، گناه بنده و دوام فیض الهی، یادآوری نعمت‌های خدا، بقای نعمت‌ها به دست خدا و لزوم تفکر در نعمت‌های خدا می‌پردازد.
- حمد الهی در دعای افتتاح جایگاه ویژه ای دارد و افزون بر این که با حمد خدا شروع شده (اللهم انی افتتح الثناء بحمدک) هجده مرتبه عبارت (الحمد لله...) تکرار شده است و به دنبال آن به پاره‌ای از صفات الهی و لطف و رحمت بی کرانش در حق بندگان اشاره شده است.
- در فرازهای دیگر به حکمت تأخیر در استجابت دعا، تکبّر و بی‌توجهّی انسان نسبت به خدا، ارزش انس و مناجات با خدا و به درهای همیشه گشوده رحمت الهی اشاره می‌کند و می‌گوید: خداوند هیچ گاه بنده‌اش را از خود طرد نمی‌کند و درِ رحمت خود بر او نمی‌بندد و او را نومید نمی‌سازد.
- در خواست از خداوند بر نثار کردن درود و ثناء بر پیامبر و خاندان معصوم او و به ویژه بر امام مهدی(ع) و در خواست ظهور او و تشکیل حکومت عدل الهی در زمین با نصرت و یاری خداوند.
- فرازهای پایانی دعای افتتاح که بر آن بسیار تأکید شده درباره اظهار علاقه نسبت به دولت اسلامی است که در پرتو ظهور امام زمان(ع) برقرار خواهد شد. در ضمن جملات این فقره از دعا، هدف حکومت اسلامی و وظیفه ما نسبت به آن نیز بیان شده است. و به ضرورت پند گرفتن از امّت‌های گذشته، و اینکه پیامبر(ص) و ائمه با ارزش‌ترین نعمت‌ها هستند تأکید شده است.
متن دعا و ترجمه
دعای اِفتِتاح
| متن | ترجمه |
| اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِك وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّك وَ أَیقَنْتُ أَنَّك أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّكالِ وَ النَّقِمَةِ وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الْكبْرِیاءِ وَ الْعَظَمَةِ اللَّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعَائِك وَ مَسْأَلَتِك فَاسْمَعْ یا سَمِیعُ مِدْحَتِی وَ أَجِبْ یا رَحِیمُ دَعْوَتِی وَ أَقِلْ یا غَفُورُ عَثْرَتِی فَكمْ یا إِلَهِی مِنْ كرْبَةٍ قَدْ فَرَّجْتَهَا وَ هُمُومٍ [غُمُومٍ] قَدْ كشَفْتَهَا وَ عَثْرَةٍ قَدْ أَقَلْتَهَا وَ رَحْمَةٍ قَدْ نَشَرْتَهَا وَ حَلْقَةِ بَلاءٍ قَدْ فَككتَهَا الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لَمْ یتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لا وَلَدا وَ لَمْ یكنْ لَهُ شَرِیك فِی الْمُلْك وَ لَمْ یكنْ لَهُ وَلِی مِنَ الذُّلِّ وَ كبِّرْهُ تَكبِیرا. | خدایا، من با سپاس تو ستایش را آغاز می‌كنم و تویی كه با كرمت به سوی درستی توجّه دهی، و یقین دارم كه در جای عفو و رحمت مهربانترین مهربانانی. و در جایگاه مجازات و انتقام، سخت‌ترین كیفركننده‌هایی، و در موضع بزرگ‌منشی و عظمت بزرگترین جبّاری، خدایا در خواندنت، و در درخواست از حضرتت به من اذن دادی، پس‌ای شنوا بشنو ستودنم را، و ای مهربان اجابت كن دعایم را، و ای آمرزنده بیامرز لغزشم را، ای خدای من چه بسیار سختی‌هایی كه گره گشودی، و اندوه‌ها كه برطرف كردی، و لغزشها كه آمرزیدی، و رحمت كه گستردی، و زنجیر بلا كه باز كردی، سپاس خدای را كه همسر و فرزندی برنگرفته، و در فرمانروایی شریكی برایش نیست، و سرپرستی از روی ناتوانی نداشته است، و او را بزرگ شمار بسیار بزرگ. |
| اَلْحَمْدُ لِلهِ بِجَمِیعِ مَحَامِدِهِ كلِّهَا عَلَی جَمِیعِ نِعَمِهِ كلِّهَا الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لا مُضَادَّ لَهُ فِی مُلْكهِ وَ لا مُنَازِعَ لَهُ فِی أَمْرِهِ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لا شَرِیك لَهُ فِی خَلْقِهِ وَ لا شَبِیهَ [شِبْهَ] لَهُ فِی عَظَمَتِهِ الْحَمْدُ لِلهِ الْفَاشِی فِی الْخَلْقِ أَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ الظَّاهِرِ بِالْكرَمِ مَجْدُهُ الْبَاسِطِ بِالْجُودِ یدَهُ الَّذِی لا تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ وَ لا تَزِیدُهُ [یزِیدُهُ] كثْرَةُ الْعَطَاءِ إِلا جُودا وَ كرَما إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الْوَهَّابُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُك قَلِیلا مِنْ كثِیرٍ مَعَ حَاجَةٍ بی‌إِلَیهِ عَظِیمَةٍ وَ غِنَاك عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی كثِیرٌ وَ هُوَ عَلَیك سَهْلٌ یسِیرٌ. | سپاس خدای را با همه ستودنی‌هایش، بر تمام نعمت‌هایش، سپاس خدای را كه در فرمانروایی رقیبی ندارد، و برای او در كارش نزاع كننده‌ای نیست، سپاس خدای را كه در آفرینش شریكی ندارد، و در بزرگی شبیهی برای او نیست. سپاس خدای را كه فرمان و سپاسش در آفریدگان جاری است و بزرگواری‌اش با كرمش آشكار است، و دست لطفش به سخاوت گشوده، خدایی گنجینه‌هایش نقصان نپذیرد، و بخشش بسیارش جز جود و كرم بر او نیفزاید، همانا او عزیز و بسیار بخشنده است، خدایا اندك از بسیار از تو درخواست می‌كنم، با نیاز شدیدی كه مرا به آن است، و بی‌نیازی تو از آن دیرینه است، و آن اندك نزد من بسیار است، و برای تو هموار و آسان. |
| اَللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَك عَنْ ذَنْبِی وَ تَجَاوُزَك عَنْ خَطِیئَتِی وَ صَفْحَك عَنْ ظُلْمِی وَ سَتْرَك عَلَی [عَنْ] قَبِیحِ عَمَلِی وَ حِلْمَك عَنْ كثِیرِ [كبِیرِ] جُرْمِی عِنْدَ مَا كانَ مِنْ خَطَای [خَطَئِی] وَ عَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَك مَا لا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْك الَّذِی رَزَقْتَنِی مِنْ رَحْمَتِك وَ أَرَیتَنِی مِنْ قُدْرَتِك وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ إِجَابَتِك فَصِرْتُ أَدْعُوك آمِنا وَ أَسْأَلُك مُسْتَأْنِسا لا خَائِفا وَ لا وَجِلا مُدِلا عَلَیك فِیمَا قَصَدْتُ فِیهِ [بِهِ] إِلَیك فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی [عَلَی] عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیك وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیرٌ لِی لِعِلْمِك بِعَاقِبَةِ الْأُمُورِ فَلَمْ أَرَ مَوْلًی [مُؤَمَّلا] كرِیما أَصْبَرَ عَلَی عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْك عَلَی یا رَبِّ إِنَّك تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْك وَ تَتَحَبَّبُ إِلَی فَأَتَبَغَّضُ إِلَیك وَ تَتَوَدَّدُ إِلَی فَلا أَقْبَلُ مِنْك كأَنَّ لِی التَّطَوُّلَ عَلَیك، | خدایا بخششت از گناهم، و گذشتت از خطایم، و چشم‌پوشی‌ات از تجاوزم، و پرده‌افكنی‌ات بر كردار زشتم، و بردباری‌ات از فراوانی جرمم از آنچه كه از خطا و گناه عمدی‌ام بود مرا به طمع انداخت، كه از درگاهت چیزی را كه شایسته آن از سوی تو نیستم درخواست كنم، آنچه كه از رحمتت نصیبم نمودی و از قدرتت نشانم دادی، و از اجابتت به من شناساندی، پس بر آن شدم كه با اطمینان بخوانمت، و با انس و میل بدون ترس و هراس از تو درخواست می‌كنم، و در انچه به خاطر آن قصد پیشگاه تو نمودم از تو ناز جویم، اگر برآورده شدن حاجتم تأخیر افتاد، از روی نادانی بر تو عتاب ورزیدم، با آنكه شاید به تأخیر افتادن روا شدن حاجتم برایم بهتر باشد، چه تو به سرانجام امور آگاهی، پس هیچ مولای كریمی را بر بنده پستی، شكیباتر از تو بر خود ندیدم، ای پروردگار من، تو مرا می‌خوانی، و من از تو روی می‌گردانم، و با من دوستی می‌ورزی و من با تو دشمنی می‌كنم، به من محبّت می‌نمای و از تو نمی‌پذیرم، گویا مرا بر تو منّت است، |
| فَلَمْ [ثُمَّ لَمْ] یمْنَعْك ذَلِك مِنَ الرَّحْمَةِ لِی وَ الْإِحْسَانِ إِلَی وَ التَّفَضُّلِ عَلَی بِجُودِك وَ كرَمِك فَارْحَمْ عَبْدَك الْجَاهِلَ وَ جُدْ عَلَیهِ بِفَضْلِ إِحْسَانِك إِنَّك جَوَادٌ كرِیمٌ الْحَمْدُ لِلهِ مَالِك الْمُلْك مُجْرِی الْفُلْك مُسَخِّرِ الرِّیاحِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ دَیانِ الدِّینِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الْحَمْدُ لِلهِ عَلَی حِلْمِهِ بَعْدَ عِلْمِهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ عَلَی عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ وَ الْحَمْدُ لِلهِ عَلَی طُولِ أَنَاتِهِ فِی غَضَبِهِ وَ هُوَ قَادِرٌ [الْقَادِرُ] عَلَی مَا یرِیدُ الْحَمْدُ لِلهِ خَالِقِ الْخَلْقِ بَاسِطِ الرِّزْقِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ ذِی الْجَلالِ وَ الْإِكرَامِ وَ الْفَضْلِ [وَ التَّفَضُّلِ] وَ الْإِنْعَامِ [الْإِحْسَانِ] الَّذِی بَعُدَ فَلا یرَی وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوَی تَبَارَك وَ تَعَالَی الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لَیسَ لَهُ مُنَازِعٌ یعَادِلُهُ وَ لا شَبِیهٌ یشَاكلُهُ وَ لا ظَهِیرٌ یعَاضِدُهُ قَهَرَ بِعِزَّتِهِ الْأَعِزَّاءَ وَ تَوَاضَعَ لِعَظَمَتِهِ الْعُظَمَاءُ فَبَلَغَ بِقُدْرَتِهِ مَا یشَاءُ. | و با همه این‌ها چیزی تو را باز نمی‌دارد از رحمت و احسان بر من، و تفضّل به جود و كرمت بر این بنده، بر بنده نادانت رحم كن، و با فزونی احسانت بر او جود آور، زیرا تو بخشنده كریمی، سپاس خدای را خدای مالك سلطنت، روان‌كننده كشتی، تسخیركننده بادها، شكافنده سپیده، حكم‌فرمای روز جزاء پروردگار جهانیان. سپاس خدای را بر بردباری‌اش پس از دانشش به نافرمانی بنده، و سپاس خدای را بر عفوش پس از قدرتش بر عقاب، و سپاس خدای را بر طول بردباری‌اش در وقت خشم، و حال آنكه او بر آنچه بخواهد تواناست. سپاس خدای را كه آفریننده آفریدگان، گسترنده روزی، شكافنده سپیده، دارای عظمت و بزرگواری و احسان و نعمت‌بخشی است. خدایی كه از دیدگان دور است پس دیده نمی‌شود، و به جان‌ها نزدیك است پس شاهد گفتگوهای پنهان است، فرخنده و برتر است. سپاس خدای را كه ستیزه‌جویی ندارد تا با او برابری نماید، و شبیهی ندارد كه هم شكل او باشد، و پشتیبانی ندارد كه او را یاری كند، با عزّتش همه عزیزان را مقهور ساخته و در برابر عظمتش بزرگان فروتن گشته‌اند، پس با قدرتش به هرچه خواهد رسد، |
| اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی یجِیبُنِی حِینَ أُنَادِیهِ وَ یسْتُرُ عَلَی كلَّ عَوْرَةٍ وَ أَنَا أَعْصِیهِ وَ یعَظِّمُ النِّعْمَةَ عَلَی فَلا أُجَازِیهِ فَكمْ مِنْ مَوْهِبَةٍ هَنِیئَةٍ قَدْ أَعْطَانِی وَ عَظِیمَةٍ مَخُوفَةٍ قَدْ كفَانِی وَ بَهْجَةٍ مُونِقَةٍ قَدْ أَرَانِی فَأُثْنِی عَلَیهِ حَامِدا وَ أَذْكرُهُ مُسَبِّحا الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی لا یهْتَك حِجَابُهُ وَ لا یغْلَقُ بَابُهُ وَ لا یرَدُّ سَائِلُهُ وَ لا یخَیبُ [یخِیبُ] آمِلُهُ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی یؤْمِنُ الْخَائِفِینَ وَ ینَجِّی [ینْجِی] الصَّالِحِینَ [الصَّادِقِینَ] وَ یرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِینَ وَ یضَعُ الْمُسْتَكبِرِینَ وَ یهْلِك مُلُوكا وَ یسْتَخْلِفُ آخَرِینَ وَ الْحَمْدُ لِلهِ قَاصِمِ الْجَبَّارِینَ مُبِیرِ الظَّالِمِینَ مُدْرِك الْهَارِبِینَ نَكالِ الظَّالِمِینَ صَرِیخِ الْمُسْتَصْرِخِینَ مَوْضِعِ حَاجَاتِ الطَّالِبِینَ مُعْتَمَدِ الْمُؤْمِنِینَ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی مِنْ خَشْیتِهِ تَرْعَدُ السَّمَاءُ وَ سُكانُهَا وَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ عُمَّارُهَا وَ تَمُوجُ الْبِحَارُ وَ مَنْ یسْبَحُ فِی غَمَرَاتِهَا. | سپاس خدای را كه اجابتم می‌كند آنگاه كه صدایش می‌زنم، و هر زشتی را بر من می‌پوشاند و من از او نافرمانی می‌كنم، و او نعمتش را بر من بزرگ می‌گرداند، پس من او را شكر نمی‌كنم، چه بسیار موهبت‌های گوارایی كه به من عطا فرمود، و حوادث وحشتناكی كه مرا از آسیب آن‌ها كفایت نمود، و چه بسیار خرّمی دلنشینی كه به من نمایاند، او را سپاس‌گویان ستایش می‌كنم، و تسبیح‌گویان یادش می‌كنم، سپاس خدای را كه پرده‌اش دریده نگردد، و در رحمتش بسته نشود، و پرسنده‌اش ردّ نگردد، و آرزومندش نومید نشود. سپاس خدای را كه هراسندگان را ایمنی بخشد، و شایستگان را نجات دهد، و ناتوان شمردگان را به رفعت رساند، و متكبّران را به خاك اندازد و پادشاهانی را نابود نماید، و دیگران را جانشین آنان سازد، سپاس خدای را كه درهم شكننده گردنكشان، نابودكننده ستمكاران، دریابنده گریختگان، كیفردهنده ستمگران، فریادرس دادجویان، حاجت‌بخش خواهندگان، تكیه‌گاه مؤمنان است. سپاس خدای را كه از خشیتش آسمان و ساكنانش غرّش كنند، و زمین و آباد كنندگانش بلرزند، و دریاها و هركه در اعماقش شناور است موج زنند. |
| اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا كنَّا لِنَهْتَدِی لَوْ لا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذِی یخْلُقُ وَ لَمْ یخْلَقْ وَ یرْزُقُ وَ لا یرْزَقُ وَ یطْعِمُ وَ لا یطْعَمُ وَ یمِیتُ الْأَحْیاءَ وَ یحْیی الْمَوْتَی وَ هُوَ حَی لا یمُوتُ بِیدِهِ الْخَیرُ وَ هُوَ عَلَی كلِّ شَیءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِك وَ رَسُولِك وَ أَمِینِك وَ صَفِیك وَ حَبِیبِك وَ خِیرَتِك [خَلِیلِك] مِنْ خَلْقِك وَ حَافِظِ سِرِّك وَ مُبَلِّغِ رِسَالاتِك أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَكمَلَ وَ أَزْكی وَ أَنْمَی وَ أَطْیبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنَی وَ أَكثَرَ [أَكبَرَ] مَا صَلَّیتَ وَ بَارَكتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ تَحَنَّنْتَ وَ سَلَّمْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ عِبَادِك [خَلْقِك] وَ أَنْبِیائِك وَ رُسُلِك وَ صِفْوَتِك وَ أَهْلِ الْكرَامَةِ عَلَیك مِنْ خَلْقِك اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی عَلِی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَصِی رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، | سپاس خدای را كه ما را به شناخت خویش هدایت فرمود و اگر خدا ما را هدایت نكرده بود، هرگز هدایت نمی‌شدیم. سپاس خدای را كه می‌آفریند و خود آفریده نشده، و روزی می‌دهد،و خود روزی داده نمی‌شود و می‌خوراند و خود خورانده نمی‌شود و زنده‌ها را می‌میراند، و مردگان را زنده می‌كند، و اوست زنده‌ای كه هرگز نمی‌میرد، خیر تنها به دست اوست، و او بر هر چیز تواناست. خدایا درود فرست بر محمّد بنده و فرستاده‌ات و امین و یار صمیمی و محبوب، و برگزیده‌ات و حافظ راز و رساننده پیامهایت، درودی برترین و بهترین و زیباترین و كاملترین و پاكیزه‌ترین و پر نماترین و دلپسندترین و پاكترین و بلندترین و بیشترین درودی كه فرستادی و بركت دادی و ترحم نمودی و مهر ورزیدی، و سلام دادی بر یكی از بندگان و پیامبران و رسولان و برگزیدگان و اهل كرامت از خلقت. خدایا درود فرست بر علی امیر المؤمنان، و جانشین فرستاده پروردگار جهانیان، |
| عَبْدِك وَ وَلِیك وَ أَخِی رَسُولِك وَ حُجَّتِك عَلَی خَلْقِك وَ آیتِك الْكبْرَی وَ النَّبَإِ الْعَظِیمِ وَ صَلِّ عَلَی الصِّدِّیقَةِ الطَّاهِرَةِ فَاطِمَةَ [الزَّهْرَاءِ] سَیدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَی سِبْطَی الرَّحْمَةِ وَ إِمَامَی الْهُدَی الْحَسَنِ وَ الْحُسَینِ سَیدَی شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ وَ صَلِّ عَلَی أَئِمَّةِ الْمُسْلِمِینَ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِی بْنِ مُوسَی وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِی وَ عَلِی بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی وَ الْخَلَفِ الْهَادِی الْمَهْدِی حُجَجِك عَلَی عِبَادِك وَ أُمَنَائِك فِی بِلادِك صَلاةً كثِیرَةً دَائِمَةً اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَی وَلِی أَمْرِك الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ وَ حُفَّهُ [وَ احْفُفْهُ] بِمَلائِكتِك الْمُقَرَّبِینَ وَ أَیدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یا رَبَّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ الدَّاعِی إِلَی كتَابِك وَ الْقَائِمَ بِدِینِك اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ كمَا اسْتَخْلَفْتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِ مَكنْ لَهُ دِینَهُ الَّذِی ارْتَضَیتَهُ لَهُ أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْنا یعْبُدُك لا یشْرِك بِك شَیئا. | بنده و ولیت و برادر رسولت، و حجّتت بر بندگان، و نشانه بزرگترت، و خبر عظیم، و درود فرست بر صدیقه طاهره فاطمه زهرا سرور زنان جهانیان، و درود فرست بر دو فرزندزاده پیامبر رحمت، و دو پیشوای هدایت، حسن و حسین، دو سرور جوانان اهل بهشت، و درود فرست بر امامان مسلمانان، علی بن الحسین و محمّد بن علی، و جعفر بن محمّد، و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمّد بن علی و علی بن محمّد، و حسن بن علی، و یادگار شایسته هدایتگر حضرت مهدی، حجّت‌های تو بر بندگان، و امین‌های تو در سرزمین‌هایت، درودی بسیار و همیشگی. خدایا درود فرست بر ولی امرت، آن قائم آرزو شده، و دادگستر مورد انتظار، واو را در حمایت فرشتگان مقرّبت قرار ده، و به روح القدس تأییدش كن‌ای پروردگار جهانیان. خدایا او را دعوت‌كننده به كتابت، و قیام‌كننده به آئینت قرار ده، او را جانشین خود روی زمین گردان، چنانكه پاكان پیش از او را جانشین خویش قرار دادی، دینی را كه برایش پسندیده‌ای به دست او پابرجا بدار، و ترسش را به امنیت بازگردان، تا با اخلاص كامل تو را بپرستد. |
| اَللَّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ وَ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ وَ انْصُرْهُ نَصْرا عَزِیزا وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحا یسِیرا وَ اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْك سُلْطَانا نَصِیرا اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَك وَ سُنَّةَ نَبِیك حَتَّی لا یسْتَخْفِی بِشَیءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَةَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیك فِی دَوْلَةٍ كرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاةِ إِلَی طَاعَتِك وَ الْقَادَةِ إِلَی سَبِیلِك وَ تَرْزُقُنَا بِهَا كرَامَةَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ. | خدایا عزیزش بدار، و به دیگران توسط او عزّت بده و یاری‌اش كن. و به دیگران از سوی او یاری ده یاری‌اش ده؛ یاری پیروزمندانه و بر پیروزیش با پیروزی آسان، و از پیش خود برای او سلطنتی پیروزی آفرین قرار ده. خدایا به وسیله او دینت و روش پیامبرت را آشكار كن، تا چیزی از حق، از ترس احدی از مردم پنهان نماند. خدایا به سوی تو مشتاقیم برای یافتن دولت كریمه‌ای كه اسلام و اهلش را به آن عزیز گردانی، و نفاق و اهلش را به وسیله آن خوار سازی، و ما را در آن دولت از دعوت‌كنندگان به سوی طاعتت، و رهبران به سوی راهت قرار دهی، و كرامت دنیا و آخرت را از بركت آن روزیمان فرمایی. |
| اَللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعَثَنَا وَ اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا وَ كثِّرْ بِهِ قِلَّتَنَا وَ أَعْزِزْ [أَعِزَّ] بِهِ ذِلَّتَنَا وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا [مَغْرَمِنَا] وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنَا وَ یسِّرْ بِهِ عُسْرَنَا وَ بَیضْ بِهِ وُجُوهَنَا وَ فُك بِهِ أَسْرَنَا وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنَا وَ أَنْجِزْ بِهِ مَوَاعِیدَنَا وَ اسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ سُؤْلَنَا وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ آمَالَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا یا خَیرَ الْمَسْئُولِینَ وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیظَ قُلُوبِنَا وَ اهْدِنَا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِك إِنَّك تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَی صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ انْصُرْنَا بِهِ عَلَی عَدُوِّك وَ عَدُوِّنَا إِلَهَ الْحَقِّ [الْخَلْقِ] آمِینَ اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكو إِلَیك فَقْدَ نَبِینَا صَلَوَاتُك عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ غَیبَةَ وَلِینَا [إِمَامِنَا] وَ كثْرَةَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّةَ عَدَدِنَا، | خدایا آنچه از حق به ما شناساندی تاب تحملش را نیز عنایت كن، و آنچه را در رسیدن به آن كوتاهی كردیم، ما را به آن برسان، خدایا پریشانی ما را به یاری او جمع كن، و پراكندگی ما را به او وحدت بخش، و گسیختگی ما را با او پیوند ده، و اندك ما را به او زیاد فرما، و ذلّت ما را به او عزّت ده و تنگدستی ما را به او توانگری بخش، و بدهی ما را از بركت او ادا كن، و فقر ما را به مدد او جبران فرما، و جدایی و دودستگی ما را به او برطرف كن، و دشواری كار ما را به او آسان گردان، و روری ما را به دیدار او سپید كن، و اسیران ما را به یاری او آزاد گردان، و درخواست‌های ما را به لطف او برآور، و وعده‌های ما را به ظهور او تحقق بخش و دعایمان را به كمك او اجابت كن، و خواسته‌هایمان را به حق او عطا فرما، و ما را به یاری او به آروزهای دنیا و آخرتمان برسان، و لطف به او بالاتر از آرزویمان به ما اعطا كن، ای بهترین خواسته‌شدگان، و گشاده‌دستترین بخشندگان، سینه‌های ما را به او شفا بخش، و كینه دلهایمان را به او برطرف كن، و ما را به مدد او به حقیقت آنچه كه در آن اختلاف افتاده از حق به اذن خود راهنمایی فرما، همانا تو هركه را بخواهی به راه راست هدایت می‌كنی، و به وسیله او ما را بر دشمنان خود و دشمنان خویش یاری ده، ای معبود حق آمین. خدایا از نبود پیامبران كه درودهای تو بر او و خاندانش و از ناپیدایی مولایمان، و بسیاری دشمنانمان و كمی نفراتمان، |
| وَ شِدَّةَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَینَا فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ [آلِ مُحَمَّدٍ] وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِك بِفَتْحٍ مِنْك تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَكشِفُهُ وَ نَصْرٍ تُعِزُّهُ وَ سُلْطَانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ وَ رَحْمَةٍ مِنْك تُجَلِّلُنَاهَا وَ عَافِیةٍ مِنْك تُلْبِسُنَاهَا بِرَحْمَتِك یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. | و سختی فتنه‌ها به سویمان، و از جریان زمان بر زیانمان به درگاه تو شكوه می‌آوریم، بر محمّد و خاندانش درود فرست و ما را در برابر این همه یاری فرما به گشایشی از جانب خویش كه زود برسانی، و بدحالی كه برطرف كنی، و پیروزی با عزّت برایمان قرار دهی، و سلطنت حقی كه آشكارش فرمایی، و به رحمتی كه از سویت ما را فرا گیرد، و به سلامتی كاملی كه از جانبت ما را بپوشاند، ای مهربانترین مهربانان. |
شرح‌ها
درباره دعای افتتاح شرح های متعددی نوشته شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- کتاب شرحی که شیخ شهاب الدین محمدبن موسی بزچلوئی اراکی (م ۱۳۱۳ ق) از شاگردان حکیم سبزواری بر دعای افتتاح نوشته است. شرح او از سوی انجمن تبلیغات اسلامی تهران (۱۳۲۴ش) منتشر شده است.
- «بیان حقیقت در شرح دعای افتتاح»؛ به قلم احمد زمردیان شیرازی که بارها منتشر شده است.
- کتاب «بر درگاه دوست»؛ شرح فرازهایی از دعای افتتاح و دعای ابوحمزه ثمالی است. و برگرفته از سخنرانی‌های محمدتقی مصباح یزدی در درس اخلاق است.
- «شرح فقراتی از دعای افتتاح» اثر سید محمدحسین حسینی تهرانی ، با ترجمه و تعلیقات سیدمحسن طهرانی
- «تأملات فی دعاء الافتتاح»؛ به قلم محمدتقی مدرسی.
- ترجمه و شرح دعای افتتاح؛ کتابی از محمدرضا مهدوی کنی.
- دعای افتتاح (شرح و ترجمه)؛ به‌قلم حمیدرضا مستفید.
- درس‌هایی از دعای افتتاح؛ نوشته عبدالحسین طالعی.
پانویس
- ↑ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۸ق، ص۴۰۴-۴۰۲.
- ↑ سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۷ق، ص۳۲۵-۳۲۲
- ↑ کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۷۷۳-۷۷۰
- ↑ کفعمی، البلدالامین، ۱۴۱۸ق، ص۲۷۴-۲۷۱
- ↑ مجلسی، زاد المعاد، ۱۴۲۳ق، ص۸۹-۸۶
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ۱۳۶۹ش، ص۳۲۱.
- ↑ مجلسی، زادالمعاد، ۱۴۲۳ق، ص۸۶
- ↑ مهدوی کنی، ترجمه و شرح دعای افتتاح، ۱۳۸۶ش، ص۲
- ↑ مهدوی کنی، ترجمه و شرح دعای افتتاح، ۱۳۸۶ش، ص۲.
- ↑ مهدوی کنی، ترجمه و شرح دعای افتتاح، ۱۳۸۶ش، ص۲
- ↑ متن دعای افتتاح
- ↑
منابع
- سید بن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
- شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۸م.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۶۹ش.
- کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، البلد الامین و الدرع الحصین، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۷م.
- کفعمی، ابراهیم بن علی عاملی، المصباح فی الادعیه و الصلوات و الزایارات، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م.
- مجلسی، محمدباقر، زادالمعاد، بیروت، چاپ علاءالدین اعلمی، ۱۴۲۳ق/۲۰۰۳م.
- مهدوی کنی، محمدرضا، ترجمه و شرح دعای افتتاح، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۶ش.
پیوند به بیرون